Η μεγάλη χρήση του ιντερνέτ σε όλο τον κόσμο διαμορφώνει πλέον νέες συνθήκες για το πως μοιραζόμαστε αυτά που δημιουργούμε ή αγοράζουμε. Σήμερα εκατομμύρια έργα όπως άρθρα, φωτογραφίες, βιβλία, μουσική, βίντεο διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Τα ψηφιακά αγαθά έχουν την πολύ σημαντική ιδιότητα ότι είναι άυλα και έτσι όταν μοιραζόμαστε ένα αντίγραφο δεν στερούμαστε το πρωτότυπο.
Αυτή η νέα πραγματικότητα δημιουργεί νέες απαιτήσεις για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, το κοπιράιτ( copyright ) ρυθμίζει τα δικαιώματα των δημιουργών όπως υποδηλώνει και η ετυμολογία της λέξης copy– right, το δικαίωμα στην αντιγραφή. Το copy-right θεσμοθετήθηκε αρχικά για να διασφαλίσει τους συγγραφείς από την μη νόμιμη επανεκτύπωση των βιβλίων τους και στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλα έργα.
Το ιντερνέτ και οι τεχνολογίες ψηφιοποίησης οδήγησαν από πολύ νωρίς σε νέες μορφές αδειοδότησης του ψηφιακού περιεχομένου, το πρώτο παράδειγμα εναλλακτικής αδειοδότησης είναι το copyleft, το copyleft αξιοποιεί το θεσμικό πλαίσιο του copyright και το τροποποιεί έτσι ώστε ο δημιουργός να επιτρέπει την ελεύθερη αντιγραφή του έργου του. Η περίπτωση της Tiny Basic είναι η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του copyleft.
Η ευρύτατα πλέον γνωστή υλοποίηση του copyleft είναι η άδεια GNU General Public License-GPL που συντάχθηκε από τον Ρίτσαρντ Στάλλμαν( Richard Stallman ). Αφορμή για την ανάπτυξη του GPL αποτέλεσε μεταξύ άλλων η εμπειρία του Στάλλμαν από την ελεύθερη διάθεση του κώδικα του προγράμματος EMACS. Από το 1988 που κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση του GPL έχει δημιουργηθεί μια αμφίδρομη και αλληλένδετη σχέση μεταξύ του διαδικτύου και του ελεύθερου λογισμικού. Η εξάπλωση του ελεύθερου λογισμικού έχει στηριχθεί στο ιντερνέτ και η ανάπτυξη του διαδικτύου έχει στηριχθεί στο ελεύθερο λογισμικό.
Η ανάπτυξη του ελεύθερου λογισμικού βασίζεται σε ένα δικτυακό μοντέλο ανάπτυξης που υλοποιείται μέσα από το διαδίκτυο και επιτρέπει σε εκατομμύρια προγραμματιστές από όλο τον κόσμο να εργάζονται συνεταιριστικά, να παράγουν και να συντηρούν δεκάδες χιλιάδες προγράμματα που τα διαθέτουν ελεύθερα για χρήση, αντιγραφή και τροποποίηση.
Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού συνέβαλε στο να επανεξετασθεί ο τρόπος διάθεσης και του πολιτιστικού περιεχόμενου. Το 2001 ο Lawrence Lessig, μέσα από την εμπειρία μιας δικαστικής διαμάχης για την επέκταση της χρονικής περιόδου διαρκείας των πνευματικών δικαιωμάτων, σχεδίασε τις άδειες Creative Commons με στόχο να συμβάλει στο να αρθούν οι ελλείψεις του copyright που εξυπηρετούσε τους δημιουργούς την μη-ψηφιακή περίοδο.
Οι άδειες Creative Commons επιτρέπουν στους δημιουργούς να επιλέξουν τον τρόπο αδειοδότησης των έργων τους και τους χρήστες να χρησιμοποιούν χωρίς νομικά κωλύματα τα έργα που διατίθενται στο διαδίκτυο. Οι άδειες “Creative Commons” όπως και η άδειες GPL συμβάλλουν στην δημιουργία κοινών ψηφιακών αγαθών που διαθέτονται ελεύθερα μέσα από το διαδίκτυο και διαμορφώνουν τις συνθήκες για την ανάπτυξη νέων μορφών δημιουργικότητας, καινοτομίας, επιχειρηματικότητας καθώς και νέων μορφών συμμετοχής των πολιτών στα κοινά.
Οι νέες μορφές οργάνωσης των πολιτών που προκύπτουν μέσα από το ίντερνετ αντιμετωπίζονται εχθρικά από τα κυρίαρχα επιχειρηματικά μοντέλα σε πολλούς κλάδους της οικονομίας και τις κρατικές αρχές, που βασίζονται σε ιεραρχικά μοντέλα οργάνωσης. Με πρόσχημα κινδύνους που συχνά μεγενθύνονται από τα μέσα ενημέρωσης καταβάλλονται προσπάθειες για τον έλεγχο του δικτύου και των χρηστών του.
Ένας τρόπος για την ενίσχυση του ανοιχτού χαρακτήρα του διαδικτύου είναι η διάδοση του ελεύθερου λογισμικού και του ελεύθερου περιεχομένου. Με την αύξηση της χρήσης του ιντερνέτ από όλο και μεγαλύτερο αριθμό πολιτών( στην Ελλάδα σήμερα ένας στους τρεις πολίτες και δύο στους τρεις νέους κάτω των 35 χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ) αυξάνει η ζήτηση για ελεύθερα διαθέσιμη πληροφορία από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Η αύξηση της ποιότητας και της ποσότητας της πληροφορίας συμβάλλει και σε αλλαγές που συνδράμουν στην ενδυνάμωση του πολίτη και οδηγούν στη διαμόρφωση νέων σχέσεων με το κράτος και την αγορά, ενώ οι αποκεντρωμένες P2P εφαρμογές και το γρήγορο ιντερνέτ συμβάλλουν στο να αναπτυχθούν εναλλακτικά και οριζόντια μοντέλα οργάνωσης που καθιστούν προς το παρόν ανέφικτο τον πλήρη έλεγχο του διαδικτύου από την αγορά και/η το κράτος.
Περισσότερες Πληροφορίες για τις άδειες GPL και Creative Commons είναι διαθέσιμες στους διαδικτυακούς τόπους http://mathe.ellak.gr/ & http://www.creativecommons.gr/ .
* Δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό ” Διμηνιαία επιθεώρηση Δυτικής Μακεδονίας ΜΟΧΛΟΣ “
[…] Ελεύθερο Λογισμικό και Ελεύθερο Περιεχόμενο μια σημαν… Η μεγάλη χρήση του ιντερνέτ σε όλο τον κόσμο διαμορφώνει πλέον νέες συνθήκες για το πως μοιραζόμαστε αυτά που δημιουργούμε ή αγοράζουμε. Σήμερα εκατομμύρια έργα όπως άρθρα, φωτογραφίες, βιβλία, μουσική, βίντεο διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Τα ψηφιακά αγαθά έχουν την πολύ σημαντική ιδιότητα ότι είναι άυλα και έτσι όταν μοιραζόμαστε ένα αντίγραφο δεν στερούμαστε το πρωτότυπο. Αυτή η νέα πραγματικότητα δημιουργεί νέες απαιτήσεις για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, το κοπιράιτ ( copyright ) ρυθμίζει τα δικαιώματα των δημιουργών όπως υποδηλώνει και η ετοιμολογία της λέξης copy– right, το δικαίωμα στην αντιγραφή. Το copy-right θεσμοθετήθηκε αρχικά για να διασφαλίσει τους συγγραφείς από την μη νόμιμη επανεκτύπωση των βιβλίων τους και στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλα έργα. Read the rest of this entry » http://www.karounos.gr/blog/ […]
H ετοιμολογία γράφεται ετυμολογία 😉
Ευχαριστώ.